HPV là gì? Tại sao phụ nữ bị nhiễm HPV rất nguy hiểm?

HPV là viết tắt của Human Papilloma Virus thuộc họ Papillomaviridae, là căn bệnh lây truyền qua đường tình dục phổ biến nhất. Ở Việt Nam, căn bệnh này còn được biết đến dưới cái tên bệnh Sùi mào gà. Ngoài lây truyền qua đường tình dục, HPV có thể dễ dàng lây lan qua tiếp xúc trực tiếp hay gián tiếp thông qua đường âm đạo, cổ tử cung, hậu môn, bàng quang, đường tiết niệu, ngay cả miệng, mắt, vết thương hở,… Ngoài ra nhiễm trùng HPV qua sinh dục rất phổ biến bởi trên thực tế, hầu hết những người có quan hệ tình dục không an toàn đều có thể nhiễm HPV. Phần lớn những người đã nhiễm HPV không biểu hiện triệu chứng và cảm thấy sức khỏe hoàn toàn bình thường, vì vậy họ thường không biết mình đã nhiễm bệnh và chủ quan, góp phần phổ rộng căn bệnh này.

Mục lục

1 Triệu chứng chính khi nhiễm HPV
2 HPV là nguyên nhân chủ yếu dẫn tới ung thư cổ tử cung
3 Cơ chế lây bệnh HPV
4 Xét nghiệm DNA HPV là gì?
5 HPV có bao nhiêu chủng
6 Những ai cần xét nghiệm HPV

Triệu chứng chính khi nhiễm HPV

Người bị nhiễm HPV có thể có triệu chứng lâm sàng như sau: xuất hiện thương tổn tại chỗ với trạng thái tăng sinh nội mô biểu bì, biểu lộ qua nhiều dạng khác nhau như sùi niêm mạc – sùi mào gà, viêm, xơ cứng biểu mô, khối u papilloma vùng sinh dục, vùng hầu họng hay tăng sinh tế bào keratin. Hầu như mọi chủng HPV đều có biểu hiện đặc trưng liên quan đến papilloma vùng sinh dục như condyloma, u xơ, u mềm cổ tử cung…

Trong hầu hết các trường hợp, hệ thống miễn dịch của cơ thể bạn sẽ chống lại sự nhiễm trùng gây ra bởi HPV trước khi nó tạo ra mụn cóc. Nhưng khi mụn cóc xuất hiện, chúng có nhiều hình thức khác nhau tùy thuộc vào từng loại virus HPV:

Mụn cóc mọc trên cơ quan sinh dục: là vết sưng nhỏ giống súp lơ hoặc các vết lồi nhỏ. Mụn cóc sinh dục ở phụ nữ chủ yếu xuất hiện trên vùng âm hộ nhưng cũng có thể xuất hiện gần hậu môn, trên cổ tử cung hoặc ngay cả trong âm đạo.

Ở nam giới, mụn cóc sinh dục xuất hiện trên dương vật, bi hoặc xung quanh hậu môn. Mụn cóc sinh dục hiếm khi gây khó chịu hoặc đau đớn, mặc dù chúng có thể gây ngứa.

Mụn cóc thông thường: mụn cóc thông thường hay xuất hiện dưới dạng những nốt sần sùi, gồ ghề. Chúng thường xuất hiện trên mu bàn tay và ngón tay. Trong hầu hết các trường hợp, mụn cóc thông thường chỉ ảnh hưởng nhiều tới tính thẩm mỹ, nhưng đôi khi chúng có thể gây đau đớn, dễ bị thương hoặc chảy máu.
Mụn cóc Plantar: mụn cóc Plantar cứng, sần sùi, thường xuất hiện ở gót chân, có thể gây khó chịu.
Mụn cóc phẳng: Mụn cóc phẳng là những tổn thương có đầu phẳng và hơi nhô cao. Chúng có thể xuất hiện ở bất cứ đâu, đối với trường hợp trẻ em mắc phải HPV, mụn cóc phẳng thường xuất hiện ở mặt. Ở nam giới chúng hay xuất hiện ở vùng râu. Đối với phụ nữ mụn cóc phẳng thường xuất hiện trên chân.

HPV là nguyên nhân chủ yếu dẫn tới ung thư cổ tử cung

Virus HPV là nguyên nhân chủ yếu dẫn tới ung thư cổ tử cung ở phụ nữ, nhưng sẽ mất tới 20 năm hoặc lâu hơn để virus HPV phát triển thành ung thư cổ tử cung. Nhiễm trùng HPV và ung thư cổ tử cung giai đoạn đầu thường không xuất hiện các triệu chứng đáng chú ý. Vì vậy tiêm vắc xin phòng ngừa nhiễm HPV là cách bảo vệ tốt nhất để phòng chống ung thư cổ tử cung.

Bởi ung thư cổ tử cung giai đoạn đầu thường không có triệu chứng, vậy nên phụ nữ nên kiểm tra tầm soát thường xuyên để phát hiện bất kỳ thay đổi tiền ung thư dẫn đến ung thư. Chuyên gia và các bác sĩ khuyên rằng phụ nữ từ 21 đến 29 tuổi nên làm xét nghiệm tầm soát ung thư cổ tử cung (Pap) ba năm một lần.

Đối với phụ nữ từ 30 đến 65 tuổi nên làm xét nghiệm Pap ba năm tới năm năm một lần nếu họ kết hợp làm xét nghiệm DNA HPV. Phụ nữ trên 65 tuổi có thể ngừng xét nghiệm nếu đã thực hiện xét nghiệm Pap liên tiếp 3 lần đều cho kết quả bình thường hoặc hai xét nghiệm HPV DNA và Pap đều không có kết quả bất thường.

Khi bạn hay con của bạn phát hiện bất kỳ dấu hiệu nào nêu trên, nên đi khám bác sĩ để nhận được liệu trình điều trị hợp lý.

Cơ chế lây bệnh HPV

Khi nhiễm HPV, virus sẽ tác động chủ yếu vào cổ tử cung, đầu tiên tại phần biểu mô lát tầng không sừng hóa, tại nơi tiếp giáp giữa cổ trong và cổ ngoài. Biểu mô lát tầng không sừng hóa này có khả năng bảo vệ và tái tạo lên hướng bề mặt, sau đó bong ra. Tổn thương ban đầu gây ra bởi HPV xảy ra ở biểu mô lát vốn không tiếp xúc với mạch máu, vì vậy không gây ra triệu chứng viêm, không hoạt hóa miễn dịch.

Khi virus tấn công được sâu hơn vào lớp tế bào đáy, lớp này vốn có khả năng sinh sản cao, do đó HPV sẽ có sự phát triển mạnh hơn bình thường. Khi các tế bào phát triển bất thường đã xâm chiếm toàn bộ các lớp tế bào biểu mô lát, gây nên hiện tượng dị sản hay ung thư tại chỗ. Sau đó virus lan sâu xuống màng đáy, hình thành ung thư cổ tử cung giai đoạn xâm lấn.

Xét nghiệm DNA HPV là gì?

Xét nghiệm HPV DNA là kỹ thuật phân tử phát hiện virus HPV được chia thành hai nhóm: Khuếch đại và không khuếch đại. Test khuếch đại thường được dùng để nghiên cứu lâm sàng, test này được chia tiếp thành 2 nhóm nhỏ hơn đó là khuếch đại tín hiệu và khuếch đại chính bộ gen của HPV. Test tiêu biểu cho nhóm khuếch đại là test Hybrid Capture II (HCII, Qiagen, Mỹ), hay test cobas HPV (Roche, Thụy Sĩ) .

Xét nghiệm HPV DNA rất chính xác do có độ nhạy cao. Nếu test HPV DNA có kết quả âm tính, gần như sẽ không có nguy cơ hình thành tế bào bất thường rõ ràng (CIN III) trong khoảng thời gian 6 – 10 năm tiếp theo. Điều này làm giãn thời gian sàng lọc và giảm được số lần sàng lọc phụ nữ cần thực hiện. Khi test HPV- DNA có kết quả dương tính, việc thực hiện xét nghiệm xác định genotype và phát hiện HPV gắn chèn vào bộ gen người để có hướng xử lý kịp thời.

HPV có bao nhiêu chủng

Có nhiều hơn 100 loại virus HPV gây các bệnh liên quan đến bệnh lý da và niêm mạc. Trong đó khoảng 40 loại tác động trực tiếp lên đường sinh dục, đặc biệt là nguyên nhân dẫn tới ung thư cổ tử cung. Loại HPV có nguy cơ cao, nguy hiểm là loại 15, 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 59, 66 và 68.

Loại HPV 6, 11, 42, 43, 44 thuộc nhóm nguy cơ thấp.