Bởi vì đột quỵ có thể đe dọa tính mạng và dẫn đến tàn tật vĩnh viễn, điều quan trọng là phải hành động nhanh chóng. Nếu bạn nghi ngờ người thân của mình đang bị đột quỵ, thì đây là những điều bạn nên và không nên làm trong thời điểm quan trọng này.
Khi một người bị đột quỵ, mỗi giây đều có giá trị. Và những gì bạn làm trong những thời điểm quan trọng đó có thể giúp cứu mạng ai đó. Dưới đây là những việc bạn nên làm khi phát hiện người bị đột quỵ.
Mục lục
Những điều nên làm khi phát hiện người bị đột quỵ
1. Gọi cấp cứu ngay lập tức
Nếu bạn không làm gì khác, hãy nhanh chóng gọi cấp cứu. Điều khó nhất bạn phải làm là nhận ra các triệu chứng của đột quỵ. Nếu bạn quan sát thấy bất kỳ triệu chứng nào, bạn nên gọi cấp cứu ngay lập tức. Không chắc các triệu chứng của đột quỵ là gì? Sử dụng từ viết tắt FAST để giúp bạn nhớ:
F = Face: Khuôn mặt của người đó có thay đổi không? Miệng có bị xệ một bên không? Nụ cười của họ là thẳng hay lệch?
A = Arms: Họ có thể giơ cả hai cánh tay lên không? Họ có thể giữ chúng lên, hay cánh tay trôi xuống?
S = Speech: Người đó có thể lặp lại một câu đơn giản không? Họ có bị nói ngọng không?
T = Thời gian: Nếu câu trả lời cho bất kỳ điều nào ở trên là có, hãy gọi cấp cứu 115.
Để biết thêm về các dấu hiệu và triệu chứng của đột quỵ, bạn có thể tìm hiểu thêm về các cách nhận diện triệu chứng của một cơn đột quỵ.
2. Ghi chú càng nhiều thông tin càng tốt
Trong một số trường hợp cấp cứu, chuyên viên y tế có thể sử dụng loại thuốc chống đông máu gọi là tPA, hoặc chất kích hoạt plasminogen mô có khả năng đảo ngược hoặc ngăn chặn các triệu chứng phát triển. Nhưng nó phải được tiêm trong vòng 4,5 giờ sau khi bắt đầu xuất hiện các triệu chứng.
Bệnh nhân cũng có thể được áp dụng các liệu pháp tiên tiến hơn, chẳng hạn như phương pháp điều trị nội mạch. Các phương pháp điều trị nội mạch có thể bao gồm phẫu thuật loại bỏ cục máu đông gây ra đột quỵ hoặc sửa chữa chứng phình động mạch – là một mạch máu bị sưng, vỡ ra và gây ra áp lực trong não. Các phương pháp điều trị nội mạch cho đột quỵ do thiếu máu cục bộ, loại đột quỵ phổ biến nhất, phải được thực hiện trong vòng 24 giờ sau khi khởi phát triệu chứng và điều trị sớm hơn sẽ cải thiện kết quả nên thời gian rất quan trọng.
Vì vậy, sẽ rất hữu ích nếu bạn ghi chú thời gian các triệu chứng bắt đầu. Bạn càng cung cấp nhiều thông tin càng tốt. Người bị đột quỵ lúc mấy giờ, hay bạn đã nhận thấy các triệu chứng ba giờ trước? Nếu người đó đã biết các tình trạng bệnh lý, hãy chuẩn bị chia sẻ thông tin đó với nhân viên bệnh viện. Những tình trạng này có thể bao gồm huyết áp cao, bệnh tim, ngưng thở khi ngủ hoặc tiểu đường.
Khi bạn đợi xe cấp cứu đến, hãy thu thập càng nhiều thông tin từ bệnh nhân càng tốt trong khi họ vẫn có thể giao tiếp. Hỏi về bất kỳ loại thuốc nào họ đang dùng, tình trạng sức khỏe của họ và các bệnh dị ứng đã biết. Hãy ghi lại thông tin này để bạn có thể chia sẻ với bác sĩ, phòng trường hợp sau này người thân của bạn bất tỉnh.
3. Khuyến khích người đó nằm xuống
Nếu người đó đang ngồi hoặc đứng lên, hãy khuyến khích họ nằm nghiêng và kê cao đầu. Tư thế này thúc đẩy lưu lượng máu lên não. Tuy nhiên, đừng di chuyển người đó nếu họ bị ngã. Để giữ người bệnh thoải mái, hãy nới lỏng quần áo hơn.
4. Thực hiện CPR, nếu cần thiết
Theo các chuyên gia, hầu hết bệnh nhân đột quỵ không cần hô hấp nhân tạo. Nhưng nếu người bệnh bất tỉnh khi được tìm thấy, hãy kiểm tra mạch và nhịp thở của bệnh nhân. Nếu bạn không tìm thấy, hãy gọi cấp cứu và bắt đầu hô hấp nhân tạo trong khi chờ xe cấp cứu đến. Bạn cũng có thể yêu cầu nhân viên điều phối hướng dẫn bạn cách thực hiện hô hấp nhân tạo, bao gồm ép ngực lặp đi lặp lại và ổn định.
Điều không nên làm đối với người bị đột quỵ
1. Không để người đó ngủ
Những người sống sót sau đột quỵ thường phàn nàn về việc đột nhiên cảm thấy rất buồn ngủ khi cơn đột quỵ lần đầu tiên xảy ra. Nhiều bệnh nhân nói rằng họ đã ngủ vài giờ trước khi đến bệnh viện vì họ mệt mỏi.
Nhưng thời gian là điều cốt yếu. Loại thuốc mà chuyên gia y tế có thể cung cấp cho một người sống sót sau đột quỵ rất nhạy cảm với thời gian. Họ không nên đi ngủ. Thay vào đó, họ chỉ nên đến ngay phòng cấp cứu.
2. Không cho họ uống thuốc, thức ăn hoặc đồ uống
80% các ca đột quỵ là do thiếu máu cục bộ, nhưng nếu bệnh nhân nằm trong 20% đó và đột quỵ là do vỡ mạch máu ở não, bệnh nhân không nên sử dụng aspirin. Và bạn không thể biết bệnh nhân gặp phải trường hợp nào cho đến khi được bác sĩ cấp cứu và kiểm tra. Để an toàn, không cho người bị đột quỵ dùng bất kỳ loại thuốc nào.
Bạn cũng không nên cho bệnh nhân ăn hoặc uống trước khi xe cấp cứu đến. Đột quỵ có thể gây yếu cơ khắp cơ thể và trong một số trường hợp, có thể bị tê liệt. Đôi khi, một cơn đột quỵ ảnh hưởng đến khả năng nuốt. Nếu người đó khó nuốt, họ có thể bị sặc thức ăn hoặc nước uống.
Đột quỵ có thể là một tình huống đe dọa tính mạng. Vì vậy, đừng chậm trễ trong việc tìm kiếm sự trợ giúp. Điều tồi tệ nhất bạn có thể làm là chờ xem liệu các triệu chứng có cải thiện hay không. Người thân của bạn càng để lâu mà không có sự can thiệp y tế, thì khả năng họ sẽ bị thương tật vĩnh viễn càng cao. Tuy nhiên, nếu họ đến bệnh viện sớm sau khi có các triệu chứng và được điều trị thích hợp, họ có cơ hội phục hồi suôn sẻ hơn nhiều.
